Brood, spelen en de Vuelta

Spanje stond op z'n kop in 1935.
De Catalaanse president Lluis Companys had de onafhankelijkheid uitgeroepen en was in het gevang gegooid.
In Asturië waren de mijnwerkers een serieuze revolutie begonnen.
De Spaanse regering had de staat van beleg afgekondigd.

Een mooi moment om een grote wielerronde te starten.
Wel een beetje om de grootste brandhaard heen fietsen maar verder leidt zoiets goed af.
Geef het volk brood en spelen, soms vooral spelen.

In veertien etappes moesten er 3425 kilometers worden overbrugd.
En de finish was drie dagen voor de start van de Giro.
Het zal U duidelijk wezen dat dit consequenties had voor het deelnemersveld.
Dat laatste vooral, die start van de Giro, in veertien dagen over beroerde wegen bijna 3500 kilometers afleggen was toen niks bijzonders. Voor wielrenners dan.

Toch stonden er naar tweeëndertig Spanjolen maar liefst achttien buitenlanders aan de start.
Maar liefst zes Belgen, vier Italianen en uit Frankrijk, Nederland, Oostenrijk en Zwitserland ieder twee. Die twee Nederlanders waren Gerrit van de Ruit en Marinus Valentijn. De belangrijkste Belgen waren Gustaaf Deloor, Antoon Dignef en Francois Adam.

Er werd door de organisatie besloten om van dit geheel van los zand twee ploegen te maken.
De ene werd gesponsord door BH en de ander door Orbea.
De grootste fietsfabrikanten van Spanje, allebei uit Spaans Baskenland.
De Belgen en de beide Nederlanders kwamen bij BH wat dit in de breedte in één klap de sterkste ploeg maakte.

Dignef en Adam wonnen allebei twee etappes, Deloor drie. Marinus Valentijn werd derde in de eerste etappe. Van Madrid naar Vallodolid, 185 kilometer om er 'n beetje in te komen.

Dignet na de winst in Vallodolid. In het midden, in het Orbea-truike, Mariano Cañardo, numero twee.
Helaas was Marinus Valentijn op het moment van de foto net efkes ergens anders.

Cañardo was de hoop van Spanje. Hij had al vier keer de tot dan langste Spaanse etappekoers gewonnen, de Volta Ciclista a Catalunya.

Maar de goede man kreeg toch een lading tegenslag die eerste Vuelta, als het al niet zo goed als burgeroorlog was zou je er een om beginnen.
Die etappe van hierboven bijvoorbeeld, hij was met Dignef weg maar bleef in de sprint in de tramrails steken. Hierdoor kon Dignef hem nog passeren.

De derde etappe naar Bilbao was de koninginnerit en werd gewonnen door Deloor. Hieronder.

Cañardo spurte bij de aankomst als eerste over de streep en toen bleek dat hij vergeten was dat er nog een plaatselijke ronde achteraan kwam.
Intussen had hij anderhalve minuut achterstand op Deloor.
En dat kwam niet meer goed.
Hij stond er behoorlijk alleen voor omdat zijn drie belangrijkste Spaanse medestanders al snel moesten opgeven. Steenpuist, rug- en maagklachten deden hen én hem de nek om.

De dag erop regende het en was het steenkoud. Cañardo kwam als eerste over de streep in Zaragoza. Onderweg was menig renner van de fiets gemoeten voor wat hete koffie of een juten zak om zich nog enigszins te beschermen tegen het gure weer. Aldus El Mundo Deportivo.
De volgende etappe ging richting de zon, Barcelona. De Spanjaarden hoopten dat de daar volop schijnende zon en bijbehorende warmte de Belgen zou slopen.
Net voor de streep in Barcelona reed Cañardo op 't eind van 310 kilometer nog maar eens lek en verloor weer wat seconden op Deloor.

De dag erop scheen de zon inderdaad volop.
Cañardo en z'n Italiaanse helper Paolo Bianchi ontsnapten maar werden teruggehaald door de BH-ploeg. Misschien hielp de winst van ploegmaat Antonio Montes Garcia de pijn verzachten.
Een dag later was het weer op z'n Vlaams, donkere wolken en de regen viel met bakken uit de Spaanse hemel op weg naar Valencia. De Oostenrijker Max Bulla won, Gerrit van de Ruit werd tweede, zwaar gehinderd door het publiek.

De etappes naar Murcia, Granada en Sevilla blijft het regenen. Op de rustdag in Sevilla eet Canardo teveel fruit met voorstelbaar gevolg. De volgende dag, naar Cáceres is Antonio ernstig verzwakt, er moet hard worden gewerkt door zijn ploeggenoten. De rit naar Zamora zit hij in de kopgroep als bij de nadering van de stad zijn ketting breekt. Met een van een toeschouwer geleende fiets bereikt hij de finish. In 6 kilometer verloor hij maar liefst 5 minuten en zakt naar de vierde plaats in de rangschikking.
De laatste etappe, 250 kilometer naar Madrid, in ijzige kou en continue motregen, wordt door Gustaaf Deloor gewonnen met Cañardo en Bulla in zijn wiel. De rest volgt op 10 minuut 13. Waarmee Gustaaf Deloor de allereerste Vuelta wint en Antonio Cañardo de beste Spanjaard op de tweede plek.

Derde werd Antoon Dignef.
Marinus Valentijn werd tiende en Gerrit van de Ruit veertiende.
Negentwintig van de vijftig renners hadden de eerste Vuelta uitgereden.
En BH (de Belgen dus) won het ploegenklassement.

De renners hadden hun zwaar verdiend brood en het volk had zijn spelen.
De Vuelta was geboren.

Lluis Companys, de president van Catalonië, kreeg een dag later van Antonio Cañardo in 't gevang z'n trofee geschonken. De Spaanse Burgeroorlog werd echter niet voorkomen.
Vijf jaar later wordt de in ballingschap in Parijs verblijvende Catalaanse president door de Gestapo gearresteerd. Generalissimo Franco mag 'm hebben. Niet lang daarna wordt hij gefusilleerd.

Het volk, geef ze brood en spelen.
Gelukkig hebben we de Vuelta nog.